خشك شدن كامل يا كاهش شديد آبدهي چشمه ها، قنوات و منابع آب شرب و منفي شدن تراز آبي سفره هاي زيرزميني، علاوه بر زندگي مردم چهارمحال و بختياري، حيات جانوران و گياهان اين سرزمين را نيز با تهديدهاي جدي مواجه كرده است.
منطقه حفاظت شده تنگ صياد با وسعتي حدود ۲۷ هزار هكتار يكي از ذخيره گاه هاي زيستي جانوري و گياهي نادر كشور در چهارمحال و بختياري است كه با خشكي كامل يا كاهش شديد آبدهي همه چشمه ها و قنات تامين كننده آب شرب وحوش خصوصا در سال جاري گله هاي قوچ و ميش وحشي ؛ كل و بز مورد حفاظت روبه رو شده است. اين بحران بي آبي به لحاظ شرايط ويژه و منحصر به فرد منطقه و تعدد و تنوع زيستي جانوري آن مي تواند خطرات و تهديدهاي بيشتري را براي حيات وحش اين منطقه نسبت به ساير نقاط چهارمحال و بختياري به دنبال داشته باشد.
مشاهده شده است بي آبي و خشك شدن چشمه هاي اين زيستگاه طبيعي سبب خارج شدن گله هاي قوچ و ميش وحشي و كل و بز از منطقه تحت حفاظت تنگ صياد به منظور دستيابي به منابع آب و ورود به باغات و مزارع داخل و حاشيه منطقه شده است و از همه دردناك تر اين كه اين جانوران توسط افرادسودجوي منطقه مورد شكار نيز قرار مي گيرند . از طرفي گستردگي منطقه، تعدد و پراكندگي باغات و مزارع موجود در حاشيه اين منطقه حفاظت شده و بالاخره كمبود محيط بان، جلوگيري از خروج حيات وحش تشنه را از اين منطقه حفاظت شده غيرممكن كرده است.
يكي از باغداران فرخشهر در اين باره مي گويد: چند روز پيش چند راس پازن اطراف نصرت آباد فرخشهر مشاهده شد كه به درختان ميوه هجوم آورده و در حال خوردن برگ درختان بودند، اين امر نشانه كمبود آب و مواد غذايي در زيستگاه اين جانوران است.همچنين كوهنوردان فرخشهر خبر از مشاهده لاشه چند قطعه كبك، تيهو و جوجه تيغي در دامنه كوه هاي منطقه شكار ممنوع تنگ صياد داده و احتمال دادند به دليل عطش فراوان و نبود منابع آب به اين روز افتاده باشند.
وارد شدن استرس بر حيوانات
مديركل محيط زيست چهارمحال و بختياري نيز با بيان اين كه استرس خشكسالي موجب خروج حيوانات از محل زندگي خود مي شود، به مهر مي گويد: برخي افراد سودجو نيز با ناديده گرفتن شرايط بحراني خشكسالي به حيات وحش استان استرس وارد مي كنند.
سعيد يوسف پور با بيان اين كه كاهش بارش و تغيير سبك بارش از برف به باران باعث كمبود منابع آبي استان بويژه در اين مناطق شده است، مي افزايد: از سال 87 تاكنون در اين استان خشكسالي داشتيم كه هنوز اين خشكسالي ادامه دارد و هم اكنون ذخاير سفره آب هاي زيرزميني بشدت در اين استان كاهش يافته است.
وي تصريح مي كند: به خاطر خشكسالي چند سال اخير، بروز آتش سوزي در منطقه هلن را داشتيم به طوري كه تنها در سال گذشته 18 مورد آتش سوزي در اين منطقه و 3 مورد هم در منطقه تنگ صياد اتفاق افتاده است.
يوسف پور عنوان مي كند: امسال در تالاب گندمان نيز به خاطر خشكسالي و عدم بارش و كمبود آب سطح تالاب خشك شده است. در اين تالاب در سال 88 آتش سوزي رخ داد كه به مدت 40 روز تا عمق30 متر سطح اين تالاب سوخت.
وي درباره وضعيت تنگ صياد نيز مي گويد: در تنگ صياد 48 قنات و چشمه داشته ايم كه30 چشمه و قنات آن كاملاخشك شده و 18چشمه بين50 تا 80 درصد كاهش دبي آب دارد.
به گفته وي مناطق حفاظت شده قيصريه، شيدا و سبزكوه نيز در استان چهار محال و بختياري با مشكل كمبود آب مواجه هستند.
ساخت آبشخور براي حيوانات
يوسف پور به اقدامات انجام شده در منطقه حفاظت شده تنگ صياد اشاره كرده و مي گويد: اقداماتي براي جبران موقتي خشك شدن منابع آب حيات وحش منطقه مانند تعميرچشمه ها و قنوات، خريد تانكرهاي آبرساني، احداث استخرهاي جمع آوري آب، حفر چاه و احداث آبشخورهاي سيماني و فلزي لازم است كه تعدادي از آنها از محل بودجه اداره كل محيط زيست استان انجام شده است به طوري كه تاكنون بيش از30 آبشخور فلزي و سيماني در اين منطقه احداث شده و تعدادي از چشمه ها و قنوات لايروبي و مرمت شده است. همچنين يك دستگاه تراكتور و 2 دستگاه تانكر چرخي حمل آب براي اين منطقه تهيه شده كه آب مورد نياز حيات وحش را به صورت سيار تامين مي كنند.
در تالاب گندمان نيز 3 تانكر آبرساني و يك دستگاه تراكتور سمپاش مقابله با آتش سوزي تهيه كرديم و در اختيار مديريت تالاب ها قرار داديم. وي كمبود نيرو در سطح مناطق حفاظت شده را يكي از مشكلات مهم حفاظت محيط زيست اين استان برشمرده و تصريح مي كند: در يك ماه گذشته 10 نيرو به پارك ملي و منطقه حفاظت شده تنگ صياد اضافه شده است و 4 نيروي محيط بان نيز به تالاب گندمان اعزام شده اند كه براي اسكان آنها كانتينر، چادر و امكانات موقت اسكان تهيه و فراهم شده است.
به گفته وي، تامين علوفه مورد نياز حيات وحش و تهيه لوله هاي انتقال آب و فنس كشي به شكلي كه به طبيعي بودن زيستگاه خدشه وارد نشود از ديگر اقداماتي است كه به عنوان مسكن براي جبران كمبودهاي آب و علوفه براي حيات وحش مي توان انجام داد كه تحقق آن نيازمند تامين هرچه سريعتر اعتبارات و توجه ويژه سازمان به اين منطقه حساس زيست محيطي است.
بي آبي ؛ مشكل اساسي
مدير كل محيط زيست چارمحال و بختياري با بيان اين كه نتوانسته ايم تمام مشكلات ناشي از خشكسالي را در اين منطقه از بين ببريم، يادآور مي شود: تمام تلاش خود را براي جلوگيري از خروج حيات وحش در تنگ صياد فرخشهر انجام مي دهيم، اما تا هنگامي كه آب نباشد مشكلات نيز پابرجاست.
سعيد يوسف پور با اشاره به اين كه امسال بر خلاف سال هاي گذشته كه اعتبارات مربوط به خشكسالي توسط ستاد بحران كشور تامين مي شد از طريق معاونت برنامه ريزي رياست جمهوري تامين مي شود، مي گويد: به دليل اين تغييرات در تامين اعتبارات اين بخش تاخير ايجاد شده و 800 ميليون اعتباري كه براي اين بخش در نظر گرفته شده هنوز ابلاغ نشده است و اين در حالي است كه براي جلوگيري از آسيب به حيات وحش پيشنهاد تامين اعتباري معادل يك ميليارد و 200 ميليون تومان براي خريد مستثنيات باغ هاي اطراف منطقه تنگ صياد به سازمان محيط زيست ارائه شده است.
يوسف پور با اشاره به فرار حيات وحش به باغ ها و روستاهاي اطراف تنگ صياد مي گويد: خوشبختانه اكثر باغبانان در اين خصوص همكاري كرده و مقداري از آب مزارع خود را در اختيار حيوانات اين منطقه گذاشته اند. با اين حال افراد متخلف و سودجو از اين شرايط سوءاستفاده و با اسلحه خفيف و تله اقدام به شكار حيوانات مي كنند.
وي مي افزايد: البته برخي از اين متخلفان كه مبادرت به زنده گيري پرندگان وحشي و فروش آنها مي كردند پس از دستگيري به محاكم قضايي معرفي شدند. هرچند قوانين فعلي در برخورد با جرايم زيست محيطي بازدارنده نيست و فعالان محيط زيست به اين قوانين انتقاد دارند.
يوسف پور آموزش به تعدادي از اهالي و ماموران اجرايي را از اقدامات ديگر اين سازمان در مبارزه با خشكسالي و آتش سوزي عنوان مي كند و مي گويد: اداره كل حفاظت محيط زيست چهارمحال و بختياري با چاپ كتاب و بروشور اقدام به فرهنگسازي در رعايت فصل شكار كرده است. همچنين برگزاري كلاس هاي آموزشي براي جامعه محلي اطراف مناطق حفاظت شده و آموزش محيط بانان از ديگر راهكار هاي جلوگيري از آسيب رساندن به حيات وحش است.
مهم ترين پستانداران شناسايي شده در منطقه حفاظت شده تنگ صياد خار پشت گوش بلند، خارپشت ايراني، خفاش نعل اسبي مديترانه اي، خفاش بال سفيد خفاش بال بلند، شغال، گرگ، روباه، گربه وحشي، پلنگ، كفتار، گراز، جربيل بلوچ، موش، تشي، خرگوش، پايكا، رودك و حفار افغاني هستند.
مجموعه پارك ملي تنگ صياد با مساحت 27 هزار هكتار در 15 كيلومتري شهركرد واقع شده است
نظرات شما عزیزان: